Kết hợp báo chí chính thống và phi chính thống tác động đến vụ án Trước tiên, chúng tôi hoan nghênh tinh thần cầu thị của báo H, khi sau khi đăng bài sự thực “địa ngục trần gian” tại Bình Dương” đi ngược lại với những thông tin mà nhiều tờ báo khác đã viết, báo H đã có bài “Về thông báo bắt giam chủ xưởng gỗ ngược đãi cần lao” nhận sơ sót về nghiệp vụ và khẳng định động cơ của bài báo là hoàn toàn trong sáng.
Tuy nhiên, sau bài “sự thực “địa ngục trần gian” tại Bình Dương”, tờ báo H còn mở diễn đàn “Viết báo một chiều, thành kiến sẽ gây họa” đưa quan điểm chuyên gia, bạn đọc phê phán tình trạng đưa tin một chiều, không trung thực làm người xem lầm lẫn. Trong đó hoan nghênh nhờ bài “sự thật “địa ngục trần gian” tại Bình Dương” báo H mà người đọc hiểu ra được sự thực. Ông bà xưa có dạy “Không nên vạch áo cho người xem lưng”, đưa chuyện bếp nước lên mặt báo là điều chẳng đặng đừng, chúng tôi hoàn toàn không có ý muốn gây thêm thương tổn cho đồng nghiệp. Tuy nhiên, theo ý thức phải thông tin nhiều chiều, nói đúng sự thực, “mắt sáng, lòng trong, bút sắc” như tờ báo H đặt ra, chúng tôi phải nghiêm trang nhìn lại chính mình. Chúng tôi xin phép được giải trình trước công luận một số sự thật mà do duyên số đưa đẩy chúng tôi có liên quan đến bài báo “sự thật “địa ngục trần gian” tại Bình Dương”, cũng như mối can dự với tờ báo H, góp thêm một chiều nhìn khác về sự kiện này. Biết sai nhưng không nói lại, lừ trước lời kêu cứu của 8 người lao động Xin nhắc lại bối cảnh, thông tin về cái chết oan khúc của Sơn Bồ Rót. Trong quá trình làm loạt bài điều tra về tình trạng lừa lao động bán cho các tỉnh Miền Đông và Tây Nguyên, vào đầu tháng 6/2013, nhóm phóng viênXa Lộ luật pháp(XLPL) đã giải cứu hai vợ chồng Sơn Cầm Bộ, người dân tộc Kh’mer đang bị khống chế ở công ty Lâm Đài (Đức Trọng, Lâm Đồng). Từ Bộ mới biết tin Sơn Bồ Rót đã chết một tuần trước đó. Tuy nhiên, thông tin riêng về việc nữ phóng viên của chúng tôi đang đêm đi hàng chục cây số trên vùng núi heo hút giải cứu cho vợ chồng Bộ lại được đăng trên tờ báo H cùng ngày ra vớiXLPL, có cả hình ảnh do phóng viênXLPLthực hiện. Nhưng nội dung thông tin trên báo H lại đưa méo mó là công an huyện đã giải cứu (XLPLđã rà nội bộ tòa soạn và được biết đây là do sự "rò rỉ" từ Biên tập viênXLPLgánh vác nhóm điều tra). Nguyên cớ sự việc là qua Sơn Cầm Bộ, nhóm phóng viên phát hiện thêm có 8 người lao động khác đang bị khống chế tại công ty Lâm Tài. Họ đang rất hoang mang lo âu, đều khẩn khoản nhờ giải cứu. Song song trong lúc này,XLPLphát hiện thêm cái chết của Sơn Bồ Rót. Trong nghề báo, thông báo nóng, sự kiện nóng là điều ai cũng muốn độc quyền. Nhưng trước diện thông tin quá rộng, nhóm phóng viênXLPLphải trải ra khắp địa bàn Tây Nguyên, Miền Đông và Đồng bằng sông Cửu Long, vàXLPLxuất bản chỉ hai lần/ tuần (thứ Tư và thứ Bảy hàng tuần), trong khi việc giải cứu cho 8 người lao động đang bị khống chế là điều bức xúc "dầu sôi lửa bỏng". Biên tập viênXLPLđã chia sẻ thông tin với một thư ký tòa soạn của tờ báo H để kết hợp giải cứu 8 công nhân. Với sự tin tưởng, biên tập viên XLPL đã chuyển các thông báo "nền" về vụ việc, trong đó có bài điều tra sắp đăng và danh sách 8 công nhân kèm số điện thoại liên lạc với họ. Biên tập viênXLPLcũng lưu ý rõ về bài phóng sự chưa đăng là chỉ để tham khảo, làm thông tin "nền", không được dùng trực tiếp. Nhưng rất tiếc, hôm sau, một phóng viên của báo H lại gọi điện xin ảnh để đưa tin về sự kiện giải cứu Sơn Cầm Bộ. Bất ngờ và tiêu cực trước cách hành xử của báo này, biên tập viên chúng tôi cho ảnh nhưng lưu ý đây là thông báo của một phóng sự điều tra chưa đăng, nếu muốn dùng phải dẫn nguồn rõ ràng và thông tin chính xác, hơn nữa chủ động giải cứu 8 công nhân còn lại sẽ có thông báo mới, nóng hơn. Không chỉ lưu ý với phóng viên này, biên tập viênXLPLcòn lưu ý cả biên tập viên đảm đang trang của báo H về chuyện này qua điện thoại và cả email. Thế nhưng khôn cùng đáng tiếc, trên tờ báo H ra ngày hôm sau đưa tin méo mó là Công an Đức Trọng đã giải cứu vợ chồng Sơn Cầm Bộ và hoàn toàn không nhắc đến 8 người lao động đang kêu cứu. Tích cực điều tra nhưng… không quan hoài đến nạn nhân Trái ngược với sự nhạt hoét về 8 người lao động đang kêu cứu, báo H lại Hăng hái điều tra vụ án Sơn Bồ Rót. Nhưng thật lạ thường là qua nội dung của tờ rơi đã rải tại Bình Dương, nội dung bài “sự thật “địa ngục trần gian” tại Bình Dương” lại cho thấy họ không mảy may quan hoài điều tra tình huống xảy ra vụ việc. Tuốt tuột bài viết nhằm bênh vực, khóc than cho ông chủ quyền thế và gia đình ông ta; và phê phán, phản bác, miệt thị các tờ báo khác đã điều tra khách quan sự việc.
Một sự thật khác là báo H đã có trong tay bằng chứng rất quan yếu của vụ án và có bài viết rất tốt đưa ra những hành vi vô nhân đạo và sai phạm của ông chủ Phong nhưng không dùng. Chúng tôi đột nhớ lại diễn đàn “Viết báo một chiều, thành kiến sẽ gây họa” trên báo H có đoạn “Nhà báo có thể không đưa ra được chân lý nhưng phải là người ghi nhận đúng diễn biến khách quan, chỉ nghe một chiều mà viết… thì không ổn, có khi lại là bồi bút. Nếu đã biết đặt câu hỏi, nghi có điều gì chưa chính xác, anh phải tiếp cận những nơi, những người có thể đưa ra câu trả lời để phản chiếu, tìm tới cùng tận sự thật. Người gác cổng là tòa soạn, ban biên tập duyệt đưa lên những bài báo phiến diện, thông báo chưa đầy đủ, không khách quan là càng hỏng”. Ở đây, báo H có phóng viên viết phiến diện nhưng có cả phóng viên viết đúng, nắm trong tay bằng cớ quan trọng của vụ án. Là tờ báo chuyên ngành luật pháp nhưng bác bỏ bài viết đúng, bằng chứng quan yếu và chọn đăng bài viết bao che cho tội nhân thì liệu đây chỉ là sự non kém?. Nếu đã non kém đến mức ấy thì có còn xứng đáng tiếp kiến làm báo?. Chúng tôi lại thêm băn khoăn, vì sau khi tự tín cho đăng bài báo phản bác đồng nghiệp, bao che khóc thương cho tù, báo H đã tự tạo ra sự kiện giả, tự tạo ra diễn đàn tung hô cho rằng “độc giả đúng là “chẳng biết đâu mà lần” khi đọc các thông tin khác nhau, thậm chí trái ngược nhau trên các báo mà gần đây nhất là thông báo về “Địa ngục trần gian” ở Bình Dương”. Nói một cách nghiêm chỉnh báo H đã dùng sức mạnh thông báo của mình "cưỡng dâm" dư luận, vì ngoài báo H không có báo nào có thông tin trái ngược nhau. Tuốt từXLPL,Bình Dương,cần lao,VnExpressđều cùng một hướng điều tra tố giác hành vi bất nhân, phi pháp của ông chủ Phong. Dư luận trái chiều từ người đọc chỉ có do báo H và tờ rơi cố ý tạo ra, và dư luận ấy rõ ràng có tác dụng làm méo mó một vụ án đang được điều tra. Trong diễn đàn ấy báo H có thể cũng hoàn toàn chủ quan chọn đăng những quan điểm bạn đọc nào đó ủng hộ mình?. Một lần nữa chúng tôi lại nhớ đến câu nói của ThS Phạm Duy Phúc trên diễn đàn của báo H và xin vay ý đó làm lời kết cho bài viết này “Tôi và bạn đọc kỳ vọng, các phóng viên, nhà báo đừng vì “danh vọng, tiền tài” hay vì những lợi ích cá nhân khác mà quên đi cái tâm, quên đi bài học căn cơ của người làm báo: “Mắt sáng, lòng trong, bút sắc”. TheoXa lộ luật pháp |
Thứ Bảy, 27 tháng 7, 2013
Báo đăng “Sự thật “địa ngục trần gian” tại Bình Dương” “cưỡng bức“ dư luận
